यमकला भुसाल,तुलसीपुर,मंसिर १९ ।दाङको तुलसीपुर उपमहानगरपालिका वडा नं १९ छिल्लीकोटका किसानहरुले मालागेडी (सुगन्धकोकिला) को खेतीबाट मनग्य आम्दानी गर्दै आएका छन । विश्वमै लोपोन्मुख प्रजातिको मानिने मालागेडी त्यहाँका किसानहरुका लागि भने राम्रो आम्दानीको स्रोत बनेको छ ।
मालागेडी फलको खेती हुने एकमात्रै ठाउँ छिल्लीकोट हो । जहाँका किसानहरुले वर्षौ पहिलेदेखि मालागेडीको खेती गर्दै आइरहेका छन ।
स्थानीयवासी किसान भोजराज पुनका अनुसार छिल्लीकोटका १ सय ८ घरपरिवारले व्यवसायिक रुपमा मालागेडीको खेती गर्दै आएका छन । २÷३ वर्ष अघि डिभिजन बन कार्यालय दाङले बिरुवा उत्पादन गर्ने निशुल्क तालिम दिएको थियो ।
त्यसपछि निशुल्क बिउपनि दिन सुरु गरेपछि मालागेडी तर्फ स्थानीयको आकर्षण बढ्दै गएको छ । यहाँका स्थानीयको आम्दानीको मुख्य स्रोत यही मालागेडी हो ।
पछिल्लो समय मालागेडीको व्यवसाय फस्टाउँदै जानुको कारण त्यसलाई पनि मान्ने गरिएको छ । पहिले–पहिले प्रति क्युन्टल ६ हजारमा बिक्रि हुने मालागेडी गतवर्ष भने प्रतिक्युन्टल ३६ हजार रुपैंयामा आफुले बिक्री गरेको पुनले बताए । गतसाल पुनले मालागेडी बेचेर वार्षिक डेढलाख आम्दानी गरेको जानकारी दिए ।
मालागेडी (सुगन्धकोकिला) संरक्षण एवं व्यवस्थापन समिति छिल्लीकोटका संयोजक परवीर पुनले गतवर्ष छिल्लीकोटबासीले १ सय क्युन्टल बढी मालागेडी बिक्रि गरेको जानकारी दिए । मालागेडीको दानाबाट तेल र त्यसको बोक्राबाट मैनबत्ती,औषधि र पफ्र्यूम बनाउन सकिन्छ ।
संयोजक पुनका अनुसार त्यहाँ उत्पादन भएको मालागेडी केही मात्रामा दाङ लगायत नेपालका विभिन्न जिल्लामा बीउका लागि किसानले पठाउने गरेका छन । त्यस्तै केही व्यापारीले पनि सोझै नेपाल बाहिर बिक्रिका लागि पठाउने गरेका छन् ।
पछिल्लो समय छिल्लीकोटबासीले मालागेडीका साथसाथै टिमुर,अदुवाको पनि व्यवसायिक खेती सुरु गरेका छन ।मालागेडी पाकेपछि आफै भुईमा खस्छ । अनि त्यसलाई हातले संकलन गरेर भण्डारण गरिन्छ ।
मालागेडी भन्सार गर्दा प्रतिकिलो ८० देखि ९० रुपैयासम्म भ्याट काट्ने गरेको छ । त्यो भन्सार छुट गरिदिए आफुहरु जस्ता किसानको मेहनतले थप मुल्य पाउने उनको विश्वास छ ।
