तस्विर ः फरककोण ।
तुलसीपुर, बैशाख १९ । बुवा वलराम राना र आमा छबीदेवी रानाका सुपुत्र जोगवहादुर राना विसं २०२० शालमा खाद्रे वनहरीमा जन्मे । त्यही कखरा सिके । कखरासंगै राजनीति पनि सिके ।
उनलाइ दिउँसो कम्युनिष्ट नेता युवराज ज्ञवालीले पाठ्यपुस्तक पढाउंथे । राति राजनीति । त्यसैको प्रभावले राना कम्युनिष्ट भए । जवानीमा उनको रुचिको बिषय खेल क्षेत्रमा जोडिए ।
उनै जोगबहादुर यतिखेर तुलसीपुर उपमहानगरपालिकामा उपमेयरको उम्मेदवार छन् । जित्ने लक्ष्यका साथ घरदैलो अभियानमा छन् ।
पाँच राजनीतिक गठबन्धनका साझा उम्मेदवार । उनीसंग नेपाली कांग्रेसका नेता गेहेन्द्र गिरी अभिभावकका रुपमा छन् , मेयर पदका उम्मेदवार । ‘जनजातिको छोरो, लप्पन छप्पन जान्दैन,’ रानाले भने ‘स्टेट फरवार्ड–गो मेरो मिशन हो ।’
प्रार्थमिक शिक्षा खाद्रे वनहरीबाट पुरा गरेका रानाले एसएलसी महेन्द्र माबि तुलसीपुरबाट उत्तिर्ण गरे । आइए भारतको वनारसबाट गरे ।
उनी राजनीतिक रुपमा खाद्रेमै प्रशिक्षित भएका थिए । उनको पारिवारीक पृष्ठभुमि पनि कम्युनिष्ट शिक्षासंग जोडिएको छ ।
विक्रम संबत २०३६ सालको जनमत संग्रहमा राना पञ्चायत बिरुद्ध पर्चा पप्लेटिङ गर्ने होनाहार कार्यकर्ताका रुपमा चिनिन्थे । महेन्द्रमाविदेखि भोजपुर स्कुलसम्म उनको पर्चा छर्ने जिम्मेवारी लिन्थे । त्यही क्रममा राना राज्य नजरमा बिद्रोह युवा बनिसकेका थिए ।
रानाकै शब्दमा उनका राजनीतिक गुरु गोपाल शाक्य र नेत्रलाल अभागी हुन् । उनीहरुकै बोलिको प्रभावले आँफू कम्युनिष्ट पार्टीमा लागेको राना बताउँछन् ।
‘मैले वाह्र बर्षकै उमेरमा कम्युनिष्ट शिक्षा लिएको थिएं,’ रानाले भने ‘त्यसैले जनमत संग्रहमा म वहुदलको पक्षमा उत्रिएको थिए ।’
यद्यपी रानाले कम्युनिष्ट पार्टीको संगठित सदस्य भने २०४७ शालमा मात्रै लिए । त्यसपछि मात्रै रानाको सक्रिय राजनीतिक यात्रा सुरु भयो ।
पार्टी भुमिगत हुने अवस्थामा उनको गाउँ खाद्रे बिद्रोही गाउँका रुपमा परिचित थियो । भूमिगत राजनीति गर्ने खाद्रे बनाउनेहरु यिनै राना जस्ता युवाहरु थिए ।
उतिखेरै नेकपाका पोलिट ब्यूरो सदस्य गोपाल शाक्य लगायतका नेतालाई खाद्रे गाउँमा हप्तौंसम्म आश्रय दिइएको थियो । जोगबहादुर प्रतिको विश्वाश र राजनीतिक जग उतिखेरदेखि झनै मजबुत बनेको उनलाई नजिकबाट चिन्नेहरु बताउँछन् ।
मुलुकमा वहुदल आएपछि राना २०४८ सालमा युवा संघ दाङको अध्यक्ष बने । २०५२ मा युवासंघको केन्द्रीय सदस्य । राना युवामा उर्जा भर्ने एउटा भर्भराउँदो तागत थिए ।
त्यसपछि राना नेकपा एमालेको भातृ संगठन युुथ फोर्सको मध्यपश्चिम संयोजक बने । त्यतिखेर रानाले राजनीतिलाई तिखार्दै र निखार्दै लगे । एक पटक उनले सरकारी लाभको पदमा पनि पुगे । जिल्ला विकाश समितिको सदस्य भए ।
त्यस्तै जिल्ला खेलकुद विकाश समिति र मध्यपश्चिम खेलकुद विकाश समितिको संयोजक पनि बने । तथापी उनको पछिल्लो गन्तव्य राजनीति नै बन्यो । जिल्ला खेलकुद विकाश समितिमा बक्सिङ प्रशिक्षकको जागिर छाडेर उनी एकाएक राजनीतिमा जोडिए । किनकि, उनको तन मन र नसा राजनीति मै थियो ।
राजनीतिक यात्राकै क्रममा उपमेयरका उम्मेदवार राना नेकपा एमालेको एमाले दाङको कार्यबहाक अध्यक्ष, जिल्ला कमिटी उपाध्यक्ष, जिल्ला सचिव लगायतका भूमिका निर्वाह गरि सकेका एक अनुभवी नेता हुन ।
पार्टी विभाजनका वेला उनले केपी शर्मा ओलीको हैकमवादलाई स्वीकार्न नसकेको बताउँछन् । अहिले उनी नेकपा एकीकृत समाजवादीको केन्द्रीय सदस्य र दाङ जिल्ला इञ्चार्जको जिम्मेवारीमा छन् ।
‘मेरो माउ पार्टी एमाले न त आफ्नै पार्टीको विधान मान्न तयार थियो, न त मुलुकको संविधान मान्न नै तयार,’ एमाले छोड्नुको कारण खुलाउँदै उनले भने ‘त्यसैले लोकतन्त्र र संघीयता एवं संविधानको रक्षाका लागि एकिकृत समाजवादी रोजेको हुँ ।’
रानाले खेल क्षेत्रमा थुप्रै पसिना बगाएका छन् । पूर्व खेलाडी हुनुको नाताले उनी आँफुमा राष्ट्रियता छातिमा बोक्ने गरेको बताउँछन् । ‘अनुशासन मेरो गहना हो,’ रानाले थपे ‘ त्यही भएर लोकतन्त्र र संविधान मास्न खोज्नेहरुलाई मैले आत्मसाथ गर्न सकिन ।’
शरल र सादगी स्वभावका नेता जोगबहादुर रानाको बोली र ब्यबहार सिधा स्टेट फवार्ड जस्तै रहेको उनलाई नजिकबाट चिन्नेहरु बताउँछन् । ‘ जोगबहादुरजी जे सही ठान्नु हुन्छ त्यही गर्नु हुन्छ,’ एक एमाले नेताले भने ‘उहाँ लुक्न र झुक्न जान्ने नेता होइन ।’
एमालेका ती नेताका अनुसार ठूला सपना देखाउने र काम नगर्नेहरु भन्दा हक्की स्वभावका तथा सरल स्वभावका रानाले जित्ने संभावना प्रबल रहेको उनले बताए ।
उनी गठवन्धनको उम्मेदवार हुनु, राजनीतिमा उनको बर्षौंको लगानी हुनु, पार्टी भित्रैका गलत कुराहरुको भण्डाफोर गर्ने चरित्रका कारण राना पार्टी पंक्तिमा पनि लोकप्रिय छन् ।
पाँच दलिय गठबन्धन बीचको बलियो एकता नै आँफूहरुको जितको प्रमुख आधार मान्न सकिने राना बताउँछन् ।
